پنج چیز است که تا جمع نگردد
با هم هست خطاط شدن نزد امر محال
دقت طبع و وقوفی زخط و خوبی دست
طاقت محنت و اسباب کتابت به کمال
گر از این پنج یکی راست قصوری حاصل
ندهد فایده گر سعی نمایی صد سال
شاید دیگر مرا نشناسی!شاید مرا به یاد نیاوری ،
اما من خوب تو را میشناسم .
ما همسایه شما بودیم و شما همسایه ما
و همه مان همسایه خدا.
یادم می آید گاهی وقت ها می رفتی و زیر بال فرشته ها قایم میشدی .
و من همه آسمان را دنبالت میگشتم،
تو می خندیدی و من پشت خنده ها پیدایت میکردم.
خوب یادم هست که آن روزها عاشق آفتاب بودی .
توی دستت همیشه قاچی از خورشید بود ، نور از لای انگشت های نازکت میچکید .
راه که میرفتی ردی از روشنی روی کهکشان می ماند.
یادت می آید؟گاهی شیطنت می کردیم و می رفتیم سراغ شیطان.
تو گلی بهشتی به سمتش پرت میکردی و او کفرش در می آمد .
اما زورش به ما نمی رسید .
فقط میگفت: همین که پایتان به زمین برسد ، میدانم ،
چطور از راه به درتان کنم.
تو شلوغ بودی ، آرام و قرار نداشتی . آسمان را روی سرت
میگذاشتی و شب تا صبح از این ستاره به آن ستاره می پریدی و
صبح که میشد در آغوش نور به خواب میرفتی.
اما همیشه خواب زمین را میدیدی .
آرزویی، رویاهای تو را قلقلک میداد.
دلت میخواست به دنیا بیایی و همیشه این را به خدا می گفتی و
آن قدر گفتی و گفتی تا خدا به دنیایت آورد . من هم همین کار را کردم ،
بچه های دیگر هم ، ما به دنیا آمدیم و همه چیز تمام شد .
تو اسم مرا از یاد بردی و من اسم تو را .
ما دیگرنه همسایه هم نبودیم و نه همسایه خدا.
ما گم شدیم و خدا را گم کردیم ...........
دوست من ، همبازی بهشتی ام !
نمی دانی چقدر دلم برایت تنگ شده .
هنوز آخرین جمله خدا توی گوشم زنگ میزند:
از قلب تو تا من یک راه مستقیم است، اگر گم شدی از این راه بیا.
بلند شو ، از دلت شروع کن .
شاید دوباره همدیگر را پیدا کنیم.
منتخب احادیث حج
سیّدعلى قاضى عسکر
پیشگفتار
یا ربّ این کعبه مقصود تماشاگه کیست *** که مغیلان طریقش گل و نسرین من است
حج در لغت به معناى قصد و در اصطلاح آهنگ خانه خدا کردن، و یکى از آیین هاى مهمّ دینى مذهبى مسلمانان است.
مغناطیس کعبه همه ساله میلیون ها مسلمان را از گوشه و کنار جهان به سوى خود جذب مى کند تا با انجام اعمال و مناسک و رعایت یک سلسله مقررات ویژه، در یک عملیّات تمرینى، براى تحقق زندگى توحیدى شرکت کنند و قدرت و عظمت اسلام را در برابر دید جهانیان به
نمایش بگذارند.
در این همایش عظیم، مسلمانان با نژادها و رنگ هاى گوناگون، کنار کعبه گردهم مى آیند تا از رهگذر آشنایى با یکدیگر، به توحید کلمه و همسبتگى و اتحاد جوامع اسلامى دست یابند.
حج جلوه گاه معنویت، شور و شعور، تعبد و بندگى،
شهامت و ایثار، وحدت و ذکر و بالأخره ارتباط و پیوند با خدا است. از این رو توفیق انجام چنین سفرى، فرصتى مغتنم براى
خداجویان است تا از نظر روحى و اخلاقى خود را پالایش نموده، دگرگونى و تحوّل سازنده اى در جان و روح آنان پدید آید.
در آموزه هاى رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و پیشوایان دینى، نکات آموزنده فراوانى وجود دارد که مى تواند زائران وادى نور
را در بهره بردارى هرچه بیشتر از فرصت ها یارى دهد. در این آموزه ها به حاجیان توصیه شده است تا پیش از سفر، از گناهان
فاصله گرفته، جان خود را با آب توبه بشویند، هزینه هاى سفر را از مال حلال و پاک تأمین نمایند، با خویشان و بستگان و
دوستان و همسایگان خداحافظى نموده، حلالیت بطلبند و پس از جلب رضایت آنان، گام در این راه بگذارند. سفر را با نام و
یاد خدا و با هدف خداخواهى و خداجویى آغاز کنند و در طول سفر نیز از گناه و نافرمانى پروردگار دورى جسته، مراقب خود
باشند و... .
این دستور العمل ها و عمل به آن ها، موجب مى شود تا در حاجى یک تحول و دگرگونى اساسى پدید آید و در نتیجه از گذشته
احیاناً غلط و نادرست خویش فاصله گرفته، خود را براى یک زندگى صحیح و اسلامى آماده سازند.
خانه کعبه خانه دل هاست *** ساحت قدس و جلوه گاه خداست
نیکبخت آن که همچو پروانه *** در طواف است گرد آن خانه
در روایات، هدف از حج ایجاد فلاح و رستگارى و تحوّل روحى و اخلاقى در زائران و نزدیک شدن
آنان به خداوند ذکر شده است.
اگر حج گزاران با هدف تحوّل روحى و اخلاقى و اصلاح خود، گام در این مسیر الهى بگذارند، با توجّه به جمعیّت انبوهى که همه
ساله به عمره و حج مشرف مى شوند، بى شک این تحوّل به خانواده ها و جامعه نیز منتقل خواهد شد.
هر مسلمانى که به حج مى رود، اگر تصمیم بگیرد که در طول سفر و هنگام بازگشت، اخلاق اسلامى را مراعات نموده، از کارهاى حرام بپرهیزد و واجبات دینى را آن گونه که خداوند مى خواهد انجام دهد و همین فکر و اندیشه را به فرزندان و خویشان و دوستان و همکاران خود نیز منتقل کند، قطعاً در جامعه تحوّل اخلاقى مهمّى رخ خواهد داد و دشمنان در تهاجم فرهنگى خود ناکام خواهند شد.
مجموعه حاضر، بخشى از آموزه هایى است که معصومان(علیهم السلام) به عنوان راهنمایى زائران خانه خدا بیان
فرموده اند. امید است با عمل به آن، خود را به حضرت حق نزدیک و از برکات و نورانیت این سفر الهى و معنوى کاملا بهره مند گردند.
اى خداى مقصد و مقصود من *** اى تو هم سوداى من هم سود من
خواب و بیدارى من از بهر تو است *** الفت و آزادى ام در شهر تو است
من ندارم حاجتى جز روى تو *** من نجویم مقصدى جز کوى تو
از تو غیر از تو ندارم حاجتى *** جز به ذکر تو نبینم راحتى
تشنه ام سیرابیم در دست تو است *** تابش و بینائیم پابست تو است
خسته ام آسایش جانم تویى *** درد دارم درد و درمانم تویى
سیّدعلى قاضى عسکر
وجوب حج
قال على(علیه السلام):
«فَرَضَ عَلَیْکُمْ حَجَّ بَیْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِی جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلاَْنَامِ».(1)
«خداوند حجّ خانه با احترام خویش را که قبله مردمانش قرارداده است، بر شما واجب گردانید.»
قال على(علیه السلام):
«فَرَضَ حَجَّهُ وَأَوْجَبَ حَقَّهُ وَکَتَبَ عَلَیْکُمْ وِفَادَتَهُ فَقَالَ سُبْحَانَهُ: } وَ لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلا وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ
اللّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِینَ{ .(2)
«خداوند حجّ را واجب و اداى حقّ آن را
لازم و زیارتش را بر شما مقرّر ساخت، پس
فرمود:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ نهج البلاغة: خ1
2 ـ وسائل الشیعه: 11/15 ـ نهج البلاغه: خ1
در نهج البلاغه «فَرَضَ حَقَّهُ وَ أَوْجَبَ حَجَّهُ...» آمده است.
حقّ خداوند بر مردمانى که توان رسیدن به آن خانه را دارند، آن است که حجّ خانه خدا را بجاى آورند و آن کس که کفر پیشه کند،
پس همانا خداى از تمامى جهانیان بى نیاز است.
فلسفه حجّ
قال على(علیه السلام):
«جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَاِذعانَهُمْ لِعِزَّتِهِ».(1)
«خداوند حجّ را نشانه قرار داد تا بندگان در برابر عظمت او فروتنى نموده، به عزّت و بزرگوارى پروردگار اعتراف کنند.»
قال عَلیّ(علیه السلام):
«جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ لِلاِْسْلامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِینَ حَرَماً».(2)
«خداوند حجّ و کعبه را نشان و پرچمى براى اسلام
قرار داد و براى پناه آورندگان، آنجا را خانه امن
ساخت...»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ نهج البلاغه، خ1
2 ـ وسائل الشیعة: 11/15 ـ نهج البلاغه: خ1
او خوشبخت بود. چون هیچ سؤالی نداشت. اما روزی سؤالی به سراغش آمد. و از آن پس خوشبختی دیگر، چیزی کوچک بود.
او از خدا معنی زندگی را پرسید. اما خدا جوابش را با سؤال خودش داد و گفت: «اجابت تو همین سؤال توست. سؤالت را بگیر و در دلت بکار و فراموش نکن که این دانه‌ای است که آب و نور می‌خواهد.»
او سؤالش را کاشت. آبش داد و نورش داد و سؤالش جوانه زد و شکفت و ریشه کرد. ساقه و شاخه و برگ. و هر ساقه سؤالی شد و هرشاخه سؤالی و هر برگ سؤالی.
و او که روزی تنها یک سؤال داشت؛ امروز درختی شد که از هرسرانگشتش سؤالی آویخته بود. و هر برگ تازه، دردی تازه بود و هر باز که ریشه فروتر می‌رفت، درد او نیز عمیق‌تر میشد.
فرشته‌ها می‌ترسیدند. فرشته‌ها از آن همه سؤال ریشه‌دار می‌ترسیدند.
اما خدا میگفت: «نترسید، درخت او میوه خواهد داد؛ و باری که این درخت می‌آورد. معرفت است.
فصل‌ها گذشت و دردها گذشت و درخت او میوه داد و بسیاری آمدند و جوابهای او را چیدند. اما دردل هر میوه‌ای باز دانه‌ای بود و هر دانه آغاز درختی‌ست. پس هر که میوه‌ای را برد دردل خود بذر سؤال تازه‌ای را کاشت.
«و این قصه زندگی آدم‌هاست» این را فرشته‌ای به فرشته‌ای دیگر گفت.
پنج چیز است که تا جمع نگردد
با هم هست خطاط شدن نزد امر محال
دقت طبع و وقوفی زخط و خوبی دست
طاقت محنت و اسباب کتابت به کمال
گر از این پنج یکی راست قصوری حاصل
ندهد فایده گر سعی نمایی صد سال
تاریخچه خط و خوشنویسی در ایران
بر اساس کهن ترین اسناد و مدارک موجود ، پیرامون هنر خوشنویسی ، منطقه بین النهرین باستان را بایستی در زمره سرزمین های متمدن خواند. به گونه ای که دستاورد های مهمی برای بشریت داشته است .
سرزمین ایران به لحاظ نزدیکی و همجواری با بین النهرین باستان بسیاری از دقایق هنری و فرهنگی را از همدیگر اقتباس نموده اند که تا حدودی خط پیش از اسلام ، ( خط میخی باستان ) از خط میخی بابلی اقتباس گردیده است . لذا بایستی سیر تحول و تطور هنر خوشنویسی در ایران پیش از اسلام را باید در فرهنگ بین النهرین باستان جستجو کرد . اما پیش از سومریان ملتهایی بوده اند که خط میخی شان در امر کتابت پیشرو بوده و تا حدود زیادی تاثیر گذار نیز بوده اند.
اولین خط بشر خط تصویری و یا اندیشه نگاری نام دارد که توسط مصریان باستان به کار گرفته شده است . شالوده این خط عبارتست از شکلهای استلیزه شده ( ساده شده ) و انتزاعی که به ترتیبی خاص و عموما در کنار نقاشی های دیواری در مقابر باستانی فراعنه برای انتقال مفاهیمی مورد استفاده قرار گرفته است .
بعد ها سومریان باستان توانستند خط میخی را ابداع و تدوین نمایند . شالوده این خط نیز عبارت بود از شکل های میخ مانندی که حامل پیام ها و مفاهیم بودند .
بعدها در دیگر مناطق باستانی بین النهرین متنوع گردید و تمدن های درخشانی چون آشور و بابل خط میخی خاص خود را از آن اقتباس نمودند .
در ایران پیش از اسلام و حتی پیش از ورود آریایی ها در فلات ایران ، عیلامیان باستان به عنوان دولتشاهی مقتدر در همجواری بابلیان خط میخی را اقتباس و در امر کتابت به کار بستند که در تاریخ به خط میخی عیلامی معروف است . عیلامیان منشیانی ماهر بودند به طوری که در زمان هخامنشی بسیاری از آنها در امر کتابت در دستگاه هخامنشی به کار گمارده شدند . و از این خط برای اولین بار، خط میخی پارسی در کنار دو خط میخی بابلی و عیلامی در سنگ نگاره های بیستون به کار گرفته شد . بعد از هخامنشیان در زمان اشکانیان خط پهلوی تدوین گردید.
سی سال از حق غایب بودم ،غیبت من از او ذکر من بود او را .چون نشستم ،او را در همه حال یافتم ،تا به حدی که گویی که من او بودم
علامت شناختن حق گریختن از خلق باشد وخاموش گشتن در معرفت او.
دوازده سال آهنگر نفس خود بودم ودر کوره ریاضت می نهادم وبه آتش مجاهده می تافتم وپتک ملامت می زدم ،تا از خود آیینه ای ساختم .پنج سال آینه خود بودم وبه انواع طاعت وعبادت آن آینه را می زدودم ،پس یک سال نظر اعتبار کردم ،برمیان خود از غرور عشوه واعتماد برطاعت وعمل خود پسندیدن ،زناری دیدم .پنج سال دیگر جهد کردم تا آن زنار بریده شود اسلام تازه اوردم ونگه کردم ،همه خلایق را مرده دیدم .چهار تکبیر در کار ایشان کردم واز جنازه همه بازگشتم وبی زحمت خلق ،به مدد حق به حق رسیدم.
هر که خدای را شناخت عذابی گردد به آتش وهر که خدای را ندانست آتش براو عذاب است وهر که خدای را شناخت ،بهشت را ثوابی گردد وبهشت براو وبال گردد.
کم ترین چیزی که عارف را واجب آید ان است که از مال وملک تبرا کند وحق این است که اگر هر دوجهان در سردوستی او کنی ،هنوز اندک باشد.
شوق ،دار الملک عاشقان است ،در ان دارالملک تختی از سیاست فراق نهاده است ودر تیغی از هول هجران کشیده ویک شاخ نرگس وصال به دست رجا داده ودر هرنفسی هزار سربدان تیغ بردارند.
هر که نزدیک حق بود همه چیز وهمه جای او را بود ،زیرا که حق تعالی همه جایی هست وحق را همه چیز هست
عارف ان است که هیچ شربگاه او را تیره نگرداند وهر کدورت که بدو رسد صافی گردد.
شبی دل خویش می طلبیدم نیافتم .سحر گاه ندایی شنیدم که :ای بایزید!به جز از ما چیز دیگری می طلبی؟تو را ،با دل چه کار است؟
به درگاه عزت شدم هیچ زحمت نبود اهل دنیا به دنیا مشغول بودند ومحبوب ،واهل آخرت به آخرت ،ومدعیان به دعوی ،وارباب طریقت ومصوف قومی به اکل وشرب وقومی به سماع ورقص ،آن ها که متقدمان راه بودند وپیش روان سپاه در بادیه حیرت گم شده بودند ودر دریای عجز غرق گشته
